Zamek w Smoleniu

ierwsze drewniane umocnienia istniały tu prawdopodobnie co najmniej od XIII wieku. Drewniano-ziemny gród został w 1300 roku doszczętnie zniszczony podczas walk Władysława Łokietka z Wacławem II o koronę polską. Istnieje też możliwość, że wzmianka o zniszczeniu grodu dotyczy umocnień na sąsiedniej górze Biśnik. Właścicielem ziemi pilickiej był wtedy ród Toporczyków. Niedługo potem, jeszcze przed połową XIV wieku, Jan z Pilicy lub jego syn Otton wzniósł na szczycie skały murowany zamek Pilica. W zachodniej części założenia powstała wysoka wieża o średnicy 7,5 metra, od której mury obwodowe biegły po krawędzi skały. Wejście do wieży znajdowało się na poziomie szczytu murów. Wschodnią część skały zajmował budynek mieszkalny. Niedługo 

Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, V 2020

po wzniesieniu zamku na skale rozbudowano go o dwa podzamcza. Na podzamczu zachodnim znajdowała się wykuta w skale na głębokość podobno ponad 100 metrów studnia. Tego też podzamcza broniły dwie półbaszty. Wjazdy na podzamcza prowadziły od południowej strony, a od północnej umieszczono niewielkie furty do komunikacji między podzamczami.

W 1389 roku Otton zmarł, a jego córka Elżbieta wyszła za mąż za Wincentego z Grabowa herbu Leliwa. Później zamek przeszedł na własność syna Elżbiety i Wincentego wojewody i kasztelana krakowskiego Jana herbu Leliwa, który przyjął nazwisko Pilecki. W XV wieku nastąpiła rozbudowa założenia, podczas której półbaszty zamieniono na wieże. Na przełomie XV i XVI wieku ponownie podjęto prace budowlane, w wyniku których powiększył się obszar zachodniego podzamcza oraz wzniesiono w zachodnim narożniku nowy dom mieszkalny.

Ostatnim właścicielem z rodu Leliwitów-Pileckich był również Jan, który w 1570 roku sprzedał zamek biskupowi Filipowi Padniewskiemu, a ten przekazał go bratankowi Wojciechowi. Zamek nie był odtąd użytkowany jako siedziba 

fot. ZeroJeden, V 2000

właściciela, a po 1610 roku, kiedy Wojciech Padniewski wzniósł zamek w Nowej Pilicy, Smoleń został całkowicie opuszczony.

Zamek powoli popadał w ruinę, a proces ten przyspieszyły wojny ze Szwedami.